HMK m. 450 düzenlemesiyle 18.7.1927 tarihli ve 1086 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu ek ve değişiklikleriyle birlikte Hukuk Muhakemeleri Ka­nunu’nun 450. maddesi düzenlemesiyle tümüyle yürürlükten kaldırıldığından (bu kap­sama, 5236 sayılı Kanunun 19. maddesi ile eklenen Ek madde 4 de dâhil olduğundan) her takvim yılı başından geçerli olmak üzere 213 sayılı Vergi Usûl Kanununun müker­rer 298. maddesi hükümleri uyarınca Maliye Bakanlığı’nca her yıl tespit ve ilân edilen yeniden değerleme oranı, Hukuk Muhakemeleri Kanunu’ndaki parasal sınırlar için uygulama alanı bulamayacaktır.

Bir görüşe göre Hukuk Muhakemeleri Kanununa eklenen geçici madde 3 nede­niyle bölge adliye mahkemelerinin göreve başlama tarihine kadar temyiz (HUMK m. 427), temyizde duruşma (HUMK m. 427 IV ve 438) ve karar düzeltmeye ilişkin parasal sınırlar (HUMK m. 440), her yıl yeniden değerleme oranına göre artırılacaktır.

Bir diğer görüşe göre ise Hukuk Muhakemeleri Kanununa eklenen geçici madde 3 düzenlemesi ile sadece 26.9.2004 tarihli ve 5236 sayılı Kanunla yapılan değişiklikten önceki Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu’nun 427 ila 454. madde uygulanmasına devam edileceğinden, yeniden değerleme oranı ile söz konusu maddelerdeki parasal sınırlar, yeniden değerleme oranları ile artırılmadan uygulanacaktır.

Her iki görüşü belirttikten sonra, uygulaması olabileceği düşünülerek söz ko­nusu maddelerdeki parasal sınırlar, 17.11.2011 tarihli ve 2811 sayılı Resmi Gazete ile yayınlanan 410 sıra nolu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği’nde (sıra no: 410) belirtilen yeniden değerleme oranına (% 10.26) göre şu şekilde artırılmıştır.

Temyiz sınırı: 2011 yılı için temyiz sınırı 1.540 TL iken, maddede belirtilen pa­rasal sınır, 1.540 TL x % 10,26 = 158 + 1.540 = 1.698 TL’dir. Ancak 5236 sayılı Ka­nunla eklenen Ek Madde 4 uyarınca her takvim yılı başından itibaren yeniden değer­leme oranı uygulanarak belirlenen söz konusu parasal sınırların on lirayı aşmayan kı­sımlarının dikkate alınmaması öngörülmüştür. Buna göre, maddedeki parasal sınır 2012 yılı için 1.690 TL olarak belirlenmiştir.

Temyizde duruşma sınırı: 2011 yılı için temyizde duruşma sınırı 15.620 TL iken, maddede belirtilen parasal sınır, 15.620 TL x % 10,26 = 1602 + 15.620 = 17.222 TL’dir. Ancak 5236 sayılı Kanunla eklenen Ek Madde 4 uyarınca her takvim yılı ba­şından itibaren yeniden değerleme oranı uygulanarak belirlenen söz konusu parasal sınırların on lirayı aşmayan kısımlarının dikkate alınmaması öngörülmüştür. Buna göre, maddedeki parasal sınır 2012 yılı için 17.220 TL olarak belirlenmiştir.

Karar düzeltme sınırı: 2011 yılı için karar düzeltme sınırı 9.350 TL iken, mad­dede belirtilen parasal sınır, 9.350 TL x % 10,26 = 959 + 9.350 = 10.309 TL’dir. Ancak 5236 sayılı Kanunla eklenen Ek Madde 4 uyarınca her takvim yılı başından itibaren yeniden değerleme oranı uygulanarak belirlenen söz konusu parasal sınırların on lirayı aşmayan kısımlarının dikkate alınmaması öngörülmüştür. Buna göre, maddedeki para­sal sınır 2012 yılı için 10.300 TL olarak belirlenmiştir. (ANCAK, 5236 sayılı Kanunla 1086 sayılı Kanuna eklenen 4. Maddede karar düzeltme parasal sınırına yeniden de­ğerleme oranının uygulanacağına ilişkin açık hüküm bulunmamaktadır. Yargıtay içti­hatları ve uygulama ile karar düzeltme parasal sınırına yeniden değerleme oranına göre artış yapılmaktadır.)

01.10.2011 tarihinden sonra açılan dava ve işlerde uygulanacak parasal sınırlar

(2011 yılı)

HUMK ve İİK’da yer alan parasal sınırlara 2011 yılında 2010 yılı için yeniden değerleme oranı % 7,7 olarak uygulanacaktır. Bunlardan göreve ilişkin parasal sınır, hesabın nasıl yapıldığını göstermesi bakımından aşağıdaki şekildeaçıklanmış olup, diğer parasal sınırlar da aynı yöntemle tespit edilmiştir.Parasal sınırların uygulanacağına ilişkin Kanun’da (5236 ek madde 4) karar düzeltmeye ait parasal sınıra yeniden değerleme oranının uygulanacağı belirtilmemekte ise de, Yargıtay’ın aksi yöndeki kabulü dolayısıyla karar düzeltmeye ilişkin parasal sınır da aşağıda tespit edilmiştir.

Göreve İlişkin Sınır (m. 8):

14.07.2004 tarih ve 5219sayılı Kanun m. 2, A, a ile 21.07.2004 tarihinden itibaren “beş milyar” liraya yükseltilmiş olan bu parasal sınır, Hukuk Usûlü Muhakemeleri Kanununa 26.09.2004 tarih ve 5236 sayılı Kanunun 19. maddesi ile eklenen Ek madde 4 uyarınca, her takvim yılı başından geçerli olmak üzere 213 sayılı VergiUsûl Kanununun mükerrer 298. maddesi hükümleri uyarınca Maliye Bakanlığı’nca her yıl tespit ve ilân edilen yeniden değerleme oranında arttırılır. Ek madde 4’te bu şekilde belirlenen sınırların on milyon lirayı (on YTL.) aşmayan kısımlarının dikkate alınmayacağı ve bu uygulama nedeniyle mahkemelerce görevsizlik kararı verilemeyeceği hususları da düzenlenmiştir. 18.11.2005 gün ve 55997 sayılı Res­mi Gazete’de ilân edilen Maliye Bakanlığı 353 nolu Vergi Usûl Kanunu Genel Tebliğinde, 2006 yılı için yeniden değerleme oranı, % 9,8 olarak belirlenmiştir. Buna göre, 2006 yılında göreve ilişkin parasal sınır, 5.000.000.000 x % 9,8 = 490.000.000 + 5.000.000.000 = 5.490.000.000 TL olarak belirlenmişti. 28.11.2006 gün ve 26360 sayılı Resmi Gazete’de ilân edilen Maliye Bakanlığı Vergi Usûl Kanunu Genel Tebliğinde (Sıra No: 363) 2007 için yeniden değerleme oranı % 7,8 olarak tespit edilmiştir. Buna göre, maddede belirtilen (göreve ilişkin) parasal sınır 5.490.000.000 x % 7,8 = 428.220.000 + 5.490.000.000 = 5.918.220.000’dir. Ancak 5236 sayılı Kanunla eklenen Ek Madde 4 uyarınca her takvim yılı başından itibaren yeniden değerleme oranı uygulanarak belirlenen söz konusu parasal sınırların on milyon lirayı aşmayan kısımlarının dikkate alınmaması öngörülmüştür. Buna göre, göreve ilişkin parasal sınır 2007 için 5.910.000.000 TL. olarak belirlenmişti. 17.11.2007 gün ve 26703 sayılı Resmi Gazete’de ilân edilen Maliye Bakanlığı Vergi Usûl Kanunu Genel Tebliğinde (Sıra No: 377) 2008 yılında uygulanacak yeniden değerleme oranı % 7,2 olarak tespit edilmiştir. Buna göre, maddede belirtilen (göreve ilişkin) parasal sınır 5.910.000.000 x % 7,2 = 425.520.000 + 5.910.000.000 = 6.335.520.000’dir. Ancak 5236 sayılı Kanunla eklenen Ek Madde 4 uyarınca her takvim yılı başından itibaren yeniden değerleme oranı uygulanarak belirlenen söz konusu parasal sınırların on milyon lirayı aşmayan kısımlarının dikkate alınmaması öngörülmüştür. Buna göre, göreve ilişkin parasal sınır 2008 yılı için 6.330.000.000 TL. olarak belirlenmişti. 20.11.2008 tarih ve 27060 sayılı Resmi Gazete’de ilân edilen Maliye Bakanlığı Vergi Usûl Kanunu Genel Tebliğinde (Sıra No: 387) 2009 yılında uygulanacak yeniden değerleme oranı % 12 olarak tespit edilmiştir. Buna göre, maddede belirtilen (göreve ilişkin) parasal sınır 6.330.000.000 x % 12 = 759.600.000 + 6.330.000.000 = 7.089.600.000’dir. Ancak 5236 sayılı Kanunla eklenen Ek Madde 4 uyarınca her takvim yılı başından itibaren yeniden değerleme oranı uygulanarak belirlenen söz konusu parasal sınırların on milyon lirayı aşmayan kısımlarının dikkate alınmaması öngörülmüştür. Buna göre, göreve ilişkin parasal sınır 2009 yılı için 7.080.000.000 TL. olarak belirlenmişti. 14.11.2009tarih ve 27406 sayılı Resmi Gazete’de ilân edilen Maliye Bakanlığı Vergi Usûl Kanunu Genel Tebliğinde (Sıra No: 392) 2010 yılında 2009 yılı için uygulanacak yeniden değerleme oranı % 2,2 olarak tespit edilmiştir. Buna göre, maddede belirtilen (göreve ilişkin) parasal sınır 7.080.000.000 x % 2,2 = 155.760.000 + 7.080.000.000 = 7.235.760.000’dir. Ancak 5236 sayılı Kanunla eklenen Ek Madde 4 uyarınca her takvim yılı başından itibaren yeniden değerleme oranı uygulanarak belirlenen söz konusu parasal sınırların on milyon lirayı aşmayan kısımlarının dikkate alınmaması öngörülmüştür. Buna göre, göreve ilişkin parasal sınır 2010 yılı için 7.230.000.000 TL. olarak belirlenmişti.

12.11.2010tarih ve 27757 sayılı Resmi Gazete’de ilân edilen Maliye Bakanlığı Vergi Usûl Kanunu Genel Tebliğinde (Sıra No: 401) 2011 yılında 2010 yılı için uygulanacak yeniden değerleme oranı % 7,7 olarak tespit edilmiştir. Buna göre, maddede belirtilen (göreve ilişkin) parasal sınır 7.230.000.000 x % 7,7 = 556.710.000 + 7.230.000.000 = 7.786.710.000’dir. Ancak 5236 sayılı Kanunla eklenen Ek Madde 4 uyarınca her takvim yılı başından itibaren yeniden değerleme oranı uygulanarak belirlenen söz konusu parasal sınırların on milyon lirayı aşmayan kısımlarının dikkate alınmaması öngörülmüştür. Buna göre, göreve ilişkin parasal sınır 2010 yılı için 7.780.000.000 TL. olarak belirlenmiştir. Bu miktar, 5083 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Devletinin Para Birimi Hakkında Kanunun 2. maddesinde belirtilen değişim oranında 7.780.- YTL. olarak esas alınmalıdır (5083 s. K. m. 3). 04.04.2007 tarihli ve 2007/11963 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile Türkiye Cumhuriyeti Devletinin Para birimi olan Yeni Türk Lirası ve Yeni Kuruşta yer alan “Yeni” ibarelerinin 01.01.2009 tarihinden itibaren yürürlükten kaldırılacağı hükme bağlandığından maddedeki parasal miktar 7.780.-TL şeklinde ifade edilmiştir.

Karar düzeltme:

14.07.2004 tarih ve 5219 sayılı Kanun m.2, A, c ile 21.07.2004 tarihinden itibaren aynı maddenin beşinci fıkrasında geçen “altımilyar” liraya yükseltilmiş olan karar düzeltmeye ilişkin parasal sınır, 5083 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Devletinin Para Birimi Hakkında Kanunun 2. maddesinde belirtilen değişim oranında Yeni Türk Lirasına çevrilmiş, 04.04.2007 tarihli ve 2007/11963 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile Türkiye Cumhuriyeti Devletinin Para birimi olan Yeni Türk Lirası ve Yeni Kuruşta yer alan “Yeni” ibarelerinin 01.01.2009 tarihinden itibaren yürürlükten kaldırılacağı hükme bağlanmakla maddedeki parasal miktar TL olarak metne işlenmiştir (5083 s. K m.1, 3).

Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu’na 5236 sayılı Kanun ile eklenen Ek 4. maddeye göre, görev, kesin hüküm, istinaf, temyiz, Yargıtay’da duruşma, senetle ispata ve sulh mahkemelerindeki taksim davalarında muhakeme usulünün belirlenmesine ilişkin parasal sınırlar; her takvim yılı başından geçerli olmak üzere, önceki yılda uygulanan parasal sınırların, o yıl için 213 sayılı Vergi Usul Kanunu’nun mükerrer 298 inci maddesi uyarınca Maliye Bakanlığı’nca her yıl tespit ve ilan edilen yeniden değerleme oranında arttırılması suretiyle uygulanır. Bu hükümde karar düzeltmeye ilişkin parasal sınırlar yer almadığı halde, Yargıtay, anılan madde hükmünü karar düzeltme bakımından da uygulamaktadır: “14.07.2004 günlü ve 5219 Sayılı Yasa ile HUMK'nun 440/111-1. maddesindeki karar düzeltme ile ilgili parasal sınır 6.000.000.000.-TL'ye çıkarılmıştır. Yine 01.06.2005 tarihinde yürürlüğe giren 26.09.2004 tarih ve 5236 Sayılı Yasanın 19. maddesiyle eklenen Ek madde 4. uyarınca karar düzeltme parasal sının Maliye Bakanlığı'nca tespit ve ilan olunan yeniden değerlendirme oranında artırılıp her takvim yılı başından geçerli olacak şekilde uyarlanacağı hükme bağlanmıştır. Yeniden değerlendirme oranı 2006 yılı için 9,8 olarak açıklanmış olmakla bu durumda karar düzeltme sının 6.850.000.000 TL (6.580.00 YTL)'dir. Anılan yasalarda derdest davalar yönünden ne şekilde uygulanacağı yönünde açık bir uygulama hükmü bulunmamakta ise de Yargıtay Hukuk Genel Kurulu'nun 23.02.2005 gün ve Esas 2005/13-32, Karar 2005/85 sayılı kararı uyarınca yerel mahkemelerce kurulan hükümlerin temyiz incelemesi sonucunda Yargıtay daireleri tarafından verilen kararlara karşı karar düzeltme yoluna gidilmesi durumunda karar düzeltme istemi hangi karara yönelik ise, o karar tarihinde yürürlükte bulunan kanun hükmünün esas alınacağı belirtilmiştir. Bu durumda 01.01.2006 tarihinden sonra verilen ve 6.580.000.000 TL'den az olan hükümlerin onanması veya bozulmasına ilişkin Yargıtay kararları hakkında karar düzeltme yoluna başvurulamaz. Karar düzeltme isteği dairemizin 25.09.2006 günlü kararına ilişkin olduğuna göre davacı tarafın reddedilen 4.958.240.000 Liraya yönelik karar düzeltme dilekçesinin reddine karar verilmesi gerekmiştir.” [Bkz. 13. HD, 01.02.2007, E.2006/15609, K.2007/1075]. Bu yöndeki diğer kararlar için bkz. 13. HD, 12.12.2006, 13285/16225; 4. HD, 06.11.2006, 10440/11676 (İBD, 2007/3, s.1171).

Yukarıdaki Yargıtay kararları 2006 senesine ilişkin karar düzeltmedeki parasal sınırlara ilişkin olup, 2007 ve 2008 yılları için bu miktarın şu şekilde hesap edilmesi beklenmelidir: 28.11.2006 gün ve 26360 sayılı Resmi Gazete’de ilân edilen Maliye Bakanlığı Vergi Usûl Kanunu Genel Tebliğinde (Sıra No: 363) 2007 için yeniden değerleme oranı % 7,8 olarak tespit edilmiştir. Buna göre, maddede belirtilen (karar düzeltmeye ilişkin) parasal sınır 6.580.000.000 x % 7,8 = 513.240.000 + 6.580.000.000 = 7.093.240.000’dir. Ancak 5236 sayılı Kanunla eklenen Ek Madde 4 uyarınca her takvim yılı başından itibaren yeniden değerleme oranı uygulanarak belirlenen söz konusu parasal sınırların on milyon lirayı aşmayan kısımlarının dikkate alınmaması öngörülmüştür. Buna göre, karar düzeltmeye ilişkin parasal sınır 2007 için 7.090.000.000 TL. olacaktır. 17.11.2007 gün ve 26703 sayılı Resmi Gazete’de ilân edilen Maliye Bakanlığı Vergi Usûl Kanunu Genel Tebliğinde (Sıra No: 377) 2008 yılında uygulanacak yeniden değerleme oranı % 7,2 olarak tespit edilmiştir. Buna göre, maddede belirtilen (karar düzeltmeye ilişkin) parasal sınır 7.090.000.000 x % 7,2 = 510.480.000 + 7.090.000.000 = 7.600.480.000’dir. Ancak 5236 sayılı Kanunla eklenen Ek Madde 4 uyarınca her takvim yılı başından itibaren yeniden değerleme oranı uygulanarak belirlenen söz konusu parasal sınırların on milyon lirayı aşmayan kısımlarının dikkate alınmaması öngörülmüştür. Buna göre, karar düzeltmeye ilişkin parasal sınır 2008 yılı için 7.600.000.000 TL. olarak belirlenmiştir. 20.11.2008 gün ve 27060 sayılı Resmi Gazete’de ilân edilen Maliye Bakanlığı Vergi Usûl Kanunu Genel Tebliğinde (Sıra No: 387) 2009 yılında uygulanacak yeniden değerleme oranı % 12 olarak tespit edilmiştir. Buna göre, maddede belirtilen (karar düzeltmeye ilişkin) parasal sınır 7.600.000.000 x % 12 = 912.000.000 + 7.600.000.000 = 8.512.000.000’dir. Ancak 5236 sayılı Kanunla eklenen Ek Madde 4 uyarınca her takvim yılı başından itibaren yeniden değerleme oranı uygulanarak belirlenen söz konusu parasal sınırların on milyon lirayı aşmayan kısımlarının dikkate alınmaması öngörülmüştür. Buna göre, karar düzeltmeye ilişkin parasal sınır 2009 yılı için 8.510.000.000 TL. olarak belirlenmiştir. 14.11.2009 gün ve 27406 sayılı Resmi Gazete’de ilân edilen Maliye Bakanlığı Vergi Usûl Kanunu Genel Tebliğinde (Sıra No: 392) 2010 yılında uygulanacak yeniden değerleme oranı % 2,2 olarak tespit edilmiştir. Buna göre, maddede belirtilen (karar düzeltmeye ilişkin) parasal sınır 8.510.000.000 x % 2,2 = 187.220.000 + 8.510.000.000 = 8.697.220.000’dir. Ancak 5236 sayılı Kanunla eklenen Ek Madde 4 uyarınca her takvim yılı başından itibaren yeniden değerleme oranı uygulanarak belirlenen söz konusu parasal sınırların on milyon lirayı aşmayan kısımlarının dikkate alınmaması öngörülmüştür. Buna göre, karar düzeltmeye ilişkin parasal sınır 2010 yılı için 8.690.000.000 TL. olarak belirlenmiştir. Bu miktar, 5083sayılı Türkiye Cumhuriyeti Devletinin Para Birimi Hakkında Kanunun 2. maddesinde belirtilen değişim oranında 8.690.- YTL. olarak esas alınmalıdır (5083 s. K. m. 3). 04.04.2007 tarihli ve 2007/11963 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile Türkiye Cumhuriyeti Devletinin Para birimi olan Yeni Türk Lirası ve Yeni Kuruşta yer alan “Yeni” ibarelerinin 01.01.2009 tarihinden itibaren yürürlükten kaldırılacağı hükme bağlandığından maddedeki parasal miktar 8.690.-TL şeklinde ifade edilmelidir.

12.11.2010 gün ve 27757 sayılı Resmi Gazete’de ilân edilen Maliye Bakanlığı Vergi Usûl Kanunu Genel Tebliğinde (Sıra No: 401) 2011 yılında 2010 yılı için uygulanacak yeniden değerleme oranı % 7,7 olarak tespit edilmiştir. Buna göre, maddede belirtilen (karar düzeltmeye ilişkin) parasal sınır 8.690.000.000 x % 7,7 = 669.130.000 + 8.690.000.000 = 9.359.130.000’dir. Ancak 5236 sayılı Kanunla eklenen Ek Madde 4 uyarınca her takvim yılı başından itibaren yeniden değerleme oranı uygulanarak belirlenen söz konusu parasal sınırların on milyon lirayı aşmayan kısımlarının dikkate alınmaması öngörülmüştür. Buna göre, karar düzeltmeye ilişkin parasal sınır 2010 yılında uygulanmak için 9.350.000.000 TL. olarak belirlenmiştir. Bu miktar, 5083sayılı Türkiye Cumhuriyeti Devletinin Para Birimi Hakkında Kanunun 2. maddesinde belirtilen değişim oranında 9.350.- YTL. olarak esas alınmalıdır (5083 s. K. m. 3). 04.04.2007 tarihli ve 2007/11963 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile Türkiye Cumhuriyeti Devletinin Para birimi olan Yeni Türk Lirası ve Yeni Kuruşta yer alan “Yeni” ibarelerinin 01.01.2009 tarihinden itibaren yürürlükten kaldırılacağı hükme bağlandığından maddedeki parasal miktar 9.350.-TL şeklinde ifade edilmelidir.